Modrook słoneczny (Pseudomugil furcatus)

Gatunek ten naturalnie występuje w Papui Nowej Gwineii między Dyke Ackland Bay, a Collingwood Bay. Po raz pierwszy zostały one złowione przez Hobart M. Van Deusen podczas Forth Archbold Expedition do Nowej Gwinei w dniu 24 sierpnia 1953 r. Środowisko ich życia to małe, czyste, stosunkowo szybko płynące strumienie słodkowodnych lasów deszczowych.

     Roślinność wodna w tych miejscach jest dość obfita. Woda, jaka tam występuje jest dobrze natleniona o pH 6,0 – 8,0, twardości 5-12 °dH i temperaturze 24 ° C – 26 °C.
Furcatus charakteryzuje się torpedowatym pokrojem ciała o oliwkowo-beżowym ubarwieniu, z przepięknymi, na żółto obrzeżonymi płetwami. Posiada dwie płetwy grzbietowe, szeroką płetwę odbytową, rozwidloną płetwę ogonową, obrzeżoną dodatkowo na czarno, a płetwy piersiowe unosi podczas pływania ku górze. Cechą wyróżniającą jest niebieska tęczówka oka. Naturalnie osiąga długość do 6 cm.

Dymorfizm płciowy jest bardzo łatwo zauważalny. Samiec jest bardziej kolorowy, jego podbrzusze jest często żółto pomarańczowe, ma okazalsze, wydłużone płetwy, zwłaszcza pierwsze promienie w pierwszej płetwie grzbietowej. Samice są nieco mniejsze, z przezroczystymi płetwami brzusznymi i piersiowymi.

Jest to cicha i nieśmiała ryba, która daje się łatwo zastraszyć większym i silniejszym gatunkom. Nie będzie rywalizowała o pożywienie. Aktywny pływak, który żyje w stadach wymagająca 8-10 osobników. Im większa grupa ryb, tym lepiej. Ryby nie są wtedy nerwowe, a samce prezentują się w pełnej okazałości rywalizując między sobą o względy samic. W naturze odżywiają się w 100% pokarmem żywym. Ich dieta składa się z fito i zooplanktonu, insektów, robaków oraz detrytusu. W akwariach chętnie pobiera pokarm żywy np.: dafnia, larwy ochotki, larwy wodzienia, mikro nicienie; mrożony oraz suchy dla ryb wszystkożernych np. w postaci płatków lub granulatu.

Do hodowli tego gatunku zalecane jest akwarium o pojemności minimum 100 litrów i długości, co najmniej 60 cm. Prąd wody powinien być wyczuwalny. Świetny efekt zapewnia deszczownica ustawiona w kierunku dłuższego boku zbiornika. Powinniśmy zapewnić miejsca zarówno gęsto obsadzone roślinami, zapewniające kryjówki oraz wolne przestrzenie pozwalające swobodnie pływać. Na powierzchni mile widziana roślinność pływająca tworząca cień. Zalecane parametry fizykochemiczne wody do tego zbiornika to pH, miękka lub średnio twarda woda i temperatura między 24-28 °C. Należy zapewnić dobre natlenienie oraz nie dopuścić do wahań parametrów wody. Są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia. Można trzymać je z rybami o łagodnym usposobieniu np.: z rodzaju Pseudomugil lub innymi tęczankami. Idealnym towarzystwem jest Głowaczyk barwny, z którym furcatus naturalnie występuje.

Do rozrodu należy uprzednio przygotować optymalne warunki. Pojemność zbiornika tarliskowego to około 40 litrów. Parametry fizykochemiczne wody nie powinny różnić się od tych w akwarium ogólnym. Wskazany jest lekki ruch wody, który zapewnia wydajny filtr biologiczno-mechaniczny. Jako substrat do składania ikry można wykorzystać mech np.: Java moss, ale równie dobre wyniki zapewnia tzw. mop akwarystyczny z włóczki. Do tak przygotowanego zbiornika wpuszczamy 1 samca i 3 samice, lub grupę osobników w odpowiednim stosunku płci. Stopniowo podnosimy temperaturę tak, aby osiągnąć 28 °C oraz wydłużamy fotoperiod do czternastu godzin. W okresie przygotowawczym oraz reprodukcji ryby obficie karmimy, najlepiej żywymi pokarmami np.: larwy ochotki, solowiec, oczlik.  W niedługim czasie, można zaobserwować jak samce zabiegają o samice napinając swoje płetwy i wykonując wokół nich swego rodzaju taniec. Do aktu tarła najczęściej dochodzi  o świcie. Po tarle, dorosłe należy odseparować od ikry przenosząc je do kolejnego zbiornika tarliskowego. Inna metoda to przeniesienie do nowego zbiornika o tych samych parametrach. Należy o tym pamiętać, ponieważ dorosłe osobniki zjadają wyklute larwy. Czas inkubacji jest zależny od temperatury, ale zazwyczaj trwa około 3 tygodni.   Po 10 dniach od zapłodnienia, można dostrzec gołym okiem ciemne plamki, tzw. zaoczkowanie, czyli moment pojawienia się pigmentu w oczach.

Zaraz po wykluciu larwy utrzymują się tuż pod powierzchnią wody. W początkowym okresie swojego życia furcatusy są bardzo wrażliwe na zmienne parametry wody, a w szczególności minimalną obecność amoniaku i azotynów. W tym czasie nie należy też przenosić ryb. W pierwszym tygodniu podajemy im pierwotniaki, a następnie larwy solowca.

Zaraz po wykluciu larwy utrzymują się tuż pod powierzchnią wody. W początkowym okresie swojego życia furcatusy są bardzo wrażliwe na zmienne parametry wody, a w szczególności minimalną obecność amoniaku i azotynów. W tym czasie nie należy też przenosić ryb. W pierwszym tygodniu podajemy im pierwotniaki, a następnie larwy solowca.  

Ewelina Skwiot, Wojciech Targański
Naukowe Koło Akwarystów LABEO Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie

Rafał Maciaszek
Katedra Biologii Środowiska Zwierząt SGGW w Warszawie

Fotografia: prof. dr hab. inż. Roman Kujawa

Opiekun Naukowego Koła Akwarystów LABEO Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie